1. بحث كلی درباره اصالت حیات و تسلط آن بر ماده از راه
تكامل، از راه انطباق با محیط، از راه ابتكار حیات در نقش و
تصویرآفرینی-
راز آفرینش انسان و
خدا در طبیعت و
داروینیسم و
ذره
بی انتها
2. بحثهای روان شناسی انسان: لذت و الم روحی
[1]، غرایز غیر مادی از قبیل غریزه جمال، وجدان اخلاقی، غریزه كاوش و تحقیق و
غریزه عبادت و پرستش، ایضاً شعور باطن و بیماریهای روحی غیر
جسمی و معالجات روانی (تداوی روحی) ، ایضاً مسأله تلقین. رجوع
شود به
مبدأ و معاد، صفحه 217 و
شواهد الربوبیه صفحه 149 راجع به
غریزه خداجویی انسان. ایضاً
مبدأ و معاد، صفحه 214 سه سطر به
جلد چهارم . ج4، ص: 566
آخر: «و مما بین ذلك ان النفس تتصرف فی العلوم» و صفحه 217:
«قوله و ظنی. . . »
3. بحث رؤیا و استجابت دعوات و عملیات خارق العاده
مرتاضان، تله پاتی، احضار ارواح. (بحثی نیز درباره كرامات و
معجزات)
[2]. كتابهای:
انسان موجود ناشناخته و
نیایش كارل و نمط دهم
اشارات،
اسرار بعد از مرگ فلاماریون
4. بحث فلسفی درباره قوه خیال و تصور اشباح عظیمه و غیر
ذی وضع بودن صور خیالیه و حالات روحی از قبیل شهوت و غضب
(
اشارات، نمط چهار و
اسفار، جلد اول، صفحات. . . و جلد چهارم،
صفحات. . . ) .
5. بحث فلسفی و طبیعی درباره تغییر بدن و ثبات و تكامل
روح، به مناسبت بحث در برهان شیخ در
مباحثات و برهان «كمال
الجسم كمال النفس» و برهان چهارم
اسفار [3].
6. بحث فلسفی درباره خودآگاهی و علم حضوری نفس به ذات
و قوا و ادراكات خود. برهان دوم و پنجم و هشتم و دهم
اسفار و
شواهد، صفحه 149، قوله «طریق آخر: لوكانت النفس قوة فی الة
كالباصرة ما عقلت ذاتها. » ایضاً
شواهد، 145 و 146.
7. بحثهای مربوط به تجرد عقلانی و ادراكات معقولات
[4] و ادراك متضادات كه در
منظومه، صفحه 304 و
شواهد، صفحه 144 و
مبدأ و معاد، صفحه 214 و
اسفار، جلد 1، صفحه 276 آمده است.
8. بحث در اطلاعات شگفت انگیز حیوانات از راه غریزه
9. تاریخچه مباحث روح از نظر فلسفی و علمی در جهان اسلام
و جهان اروپا
[1] . ایضاً مسأله «نسیان» ، برهان 11
اسفار [2] . رجوع شود به صفحه 217
مبدأ و معاد و 148
شواهد. [3] . و [بندهای ] 6 و 7 و 9:
مبدأ و معاد، صفحه 215: و من اللطائف. . .
[4] . برهان اول و سوم
اسفار، ایضاً مباحث اتحاد عاقل و معقول.