خود آگاهی طبقاتی یك شكل از اشكال مختلف خود آگاهی اجتماعی است.

خود آگاهی طبقاتی، یعنی آگاهی به خود در رابطه اش به طبقه ی اجتماعی كه با آنها زیست می كند.

در جامعه های طبقاتی، خواه ناخواه هر فرد در یك قشر خاص و یك طبقه ی خاص از نظر زندگی و برخورداریها و محرومیّتها قرار دارد. درك موضع طبقاتی و مسئولیّت طبقاتی، خود آگاهی طبقاتی است.

بلكه بر اساس برخی نظریّه ها انسان ماورای طبقه ای كه در آن است «خود» ی ندارد، خود هر كسی «وجدان» اوست، مجموعه ی احساسها، اندیشه ها، دردها و گرایشهای اوست و اینها همه در «طبقه» شكل می گیرد. این است كه به عقیده ی این گروه، انسان نوعی فاقد «خود» است، یك موجود انتزاعی است نه عینی، موجود عینی در طبقه تعیّن می یابد، انسان وجود ندارد، اشراف یا توده وجود دارد، تنها در جامعه ی بی طبقه است كه اگر واقعیّت یابد، انسان واقعیّت پیدا می كند، پس در جامعه ی طبقاتی، خود آگاهی اجتماعی منحصر است به خود آگاهی طبقاتی.

خود آگاهی طبقاتی، طبق این بیان، مساوی است با «سود آگاهی» زیرا بر این فلسفه مبتنی است كه حاكم اصلی بر فرد و زیر بنای شخصیّت فرد، منافع مادّی است، همچنانكه در ساختمان اجتماع، نهاد اساسی و زیر بنا نهاد اقتصادی است و آن چیزی كه به افراد یك طبقه «وجدان مشترك» ، «ذوق مشترك» ، «قضاوت مشترك» می دهد، زندگی مادّی مشترك و سود مشترك است. زندگی طبقاتی بینش طبقاتی می دهد و بینش طبقاتی سبب می شود كه انسان، جهان و جامعه را از آن دریچه ی خاص ببیند و با عینك خاص مشاهده كند و از دیدگاه طبقاتی تفسیر نماید. درونش خواه ناخواه درد طبقاتی، و تلاش و جهت گیری اجتماعی اش طبقاتی خواهد بود.

ماركسیسم به چنین خود آگاهی ای معتقد است. این نوع خود آگاهی را می توان «خود آگاهی ماركسیستی» نامید.