یكی دیگر از ادلّه ی كسانی كه پوشش چهره را لازم دانسته اند این است كه در مورد كسی كه قصد ازدواج دارد اجازه داده شده است كه به چهره ی زنی كه مورد نظر اوست نگاه كند. مفهوم این حكم این است كه برای كسی كه قصد ازدواج ندارد نظر كردن جایز نیست. اكنون ما بعضی از روایات این باب را ذكر می كنیم:

الف. عَنْ اَبی هُرَیْرَةَ: كُنْتُ عِنْدَ الَّنبیِّ، فَأَتاهُ رَجُلٌ فَاَخْبَرَهُ اَنَّهُ تَزَوَّجَ امْرَأَةً مِنَ الْاَنْصارِ. فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: أَنَظَرْتَ اِلَیْها؟ قالَ: لا. قالَ: فَاذْهَبْ فَانْظُرْ اِلَیْها فَاِنَّ فی اَعْیُنِ الْاَنْصارِ شَیْئاً [1].

ابوهریره می گوید: نزد رسول خدا بودم كه مردی آمد و گفت با زنی از انصار ازدواج كرده ام. پیغمبر صلی الله علیه و آله به وی فرمود: آیا آن زن را دیده ای؟ گفت نه. فرمود برو او را ببین، زیرا چشم انصار معمولاً عیبی دارد.

ب. عَنِ الْمُغیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ اِنَّهُ خَطَبَ امْرَأَةً فَقالَ صلی الله علیه و آله: اُنْظُرْ اِلَیْها فَاِنَّهُ اَحْری اَنْ یَدومَ بَیْنَكُما [2].

مغیرة بن شعبه از زنی خواستگاری كرد. پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله مطلع شد، بدو فرمود:

برو ببین، زیرا اگر ببینی و بعد ازدواج كنی این كار برای دوام ازدواج شما بهتر است.

ج. از حضرت صادق علیه السلام روایت شده است:

لا بَأْسَ اَنْ یَنْظُرَ اِلی وَجْهِها وَ مَعاصِمِها اِذا اَرادَ اَنْ یَتَزَوَّجَها [3].

وقتی شخص بخواهد با زنی ازدواج كند، باكی نیست كه به چهره و محل دستبندها نگاه كند.

مفهوم مخالف این حدیث این است كه اگر قصد ازدواج در كار نباشد نگاه كردن جایز نیست.

جواب این استدلال همان طور كه فقها گفته اند این است كه:

اولاً نگاه خواستگار با نگاه غیرخواستگار فرق می كند. خواستگار به دیده ی خریداری و برای خریداری نگاه می كند و به اصطلاح نظر استقلالی دارد و معمولاً خالی از تلذذ نیست. لهذا فقها می گویند نگاه خواستگار با علم بدین كه تلذذ حاصل می شود مانعی ندارد. البته هدف او باید تحقیق باشد نه تلذذ. ولی غیرخواستگار اگر به منظور تلذذ نخواهد نگاه كند نظرش آلی خواهد بود نه استقلالی. ما فرق بین این دو نوع نظر را در تفسیر آیه ی 31 سوره ی نور بیان كردیم و خلاصه این است: كسی كه قصد خواستگاری ندارد نباید با چشمان خیره و نگاههای خریداری زن را ورانداز كند و این منافات ندارد كه نظر به چهره ی زن به طور آلی یعنی به اندازه ای كه لازمه ی مخاطبه است جایز باشد.

و ثانیاً در مورد نگاهی كه مقدمه ی خواستگاری است، چنانكه روایات دیگر دلالت دارد و فقها هم فتوا می دهند، جواز نظر اختصاص به چهره و دو دست ندارد بلكه نسبت به مطلق زیباییهای زن نیز جایز است. از باب نمونه دو روایت را ذكر می كنیم:

1. عَبْدُاللّهِ بْنُ سِنانٍ قالَ: قُلْتُ لِاَبی عَبْدِاللّهِ علیه السلام: اَلرَّجُلُ یُریدُ اَنْ یَتَزَوَّجَ الْمَرْأَةَ أَفَیَنْظُرُ اِلی شَعْرِها؟ فَقالَ: نَعَمْ، اِنَّما یُریدُ اَنْ یَشْتَرِیَها بِاَغْلَی الَّثمَنِ [4].

عبداللّه بن سِنان می گوید: از حضرت صادق علیه السلام پرسیدم وقتی شخص اراده دارد با زنی ازدواج كند آیا جایز است به موی او نگاه كند؟ فرمود: آری، زیرا به گرانبهاترین قیمت خریدار اوست.

یعنی آنچه انسان در زندگی زناشویی مایه می گذارد از هر چیز گرانبهاتر است. واضح است كه مراد مهریّه نیست، زیرا ارزش پولی مهریّه گرانبهاترین قیمت نیست؛ بلكه مقصود این است كه می خواهد با او زندگی كند و عمر خویش را با او بسر برد.

2. عَنْ رَجُلٍ عَنْ اَبی عَبْدِاللّهِ علیه السلام قالَ: قُلْتُ لَهُ: أَیَنْظُرُ الرَّجُلُ اِلَی الْمَرْأَةِ یُریدُ تَزْویجَها فَیَنْظُرُ اِلی شَعْرِها وَ مَحاسِنِها؟ قالَ: لا بَأْسَ بِذلِكَ اِذا لَمْ یَكُنْ مُتَلَذِّذاً [5].

مردی از حضرت صادق علیه السلام می پرسد: آیا مردی كه قصد ازدواج دارد حق دارد به مو و زیباییهای زن مورد نظرش نگاه كند؟ فرمود: اشكالی ندارد مشروط بر اینكه مقصودش التذاذ نباشد.

پس معلوم شد جواز نظر برای خواستگار، اختصاص به چهره و دو دست ندارد.

ثالثاً بحث ما فعلاً در لزوم پوشیدن وجه و كفین است نه در جواز نظر برای مرد.

فرضاً روایاتی كه دلالت می كند كه برای خواستگار نظر به چهره ی زن مورد نظرش جایز است مفهوم مخالفی داشته باشد كه نظر غیرخواستگار بر چهره ی زن جایز نیست، دلیل بر عدم جواز نظر مرد بر چهره ی زن بیگانه است نه بر وجوب پوشیدن زن وجه و كفین را.

---