در این آیه ی كریمه، خداوند مَثَلی را برای اهل ایمان یعنی برای مسلمانان كه از دستورات پیغمبر اكرم پیروی می كنند ذكر می كند. این مثل با بحث ما ارتباط زیادی دارد. می فرماید مثل اینها در انجیل این طور ذكر شده است: مثل زراعتی هستند، یعنی دانه ای كه در زمین كشت می شود. اول كه این دانه سر می زند، به صورت برگ نازك است. اگر مثلاً دانه ی گندمی را در زمین بكارند، اول بار كه از زمین می روید به صورت برگ خیلی نازك و لطیف است. فَآزَرَهُ اما این برگ به همان حالت نازكی ثابت نمی ماند، تدریجاً بیشتر از زمین بیرون می آید و دارای ساقه ای می شود كه نسبت به آن برگ صفت دیگری دارد؛ یعنی آن را تقویت می كند، آن برگ نازك را محكم می كند یعنی ساقه درمی آورد. فَاسْتَغْلَظَبعد كم كم این ساقه غلظت و ضخامت پیدا می كند. فَاسْتَوی عَلی سُوقِهِ روی ساقه ی خودش می ایستد. یُعْجِبُ اَلزُّرّاعَ در این وقت است كه كشاورزان را به تعجب وا می دارد، یعنی متخصصین فن كشاورزی وقتی نگاه می كنند تعجب می كنند. همین حالت است حالت استقلال و رشد وتعالی كه چشم دشمن را كور می كند و دشمن به خشم در می آید. كفار وقتی اینها را می بینند به خشم در می آیند.

این مثل، مثل چیست؟ خودش فرموده است: آنان كه با این پیغمبر هستند، در مقابل دشمن، قوی و محكم ولی نسبت به خودشان مهربان و نرم می باشند: أَشِدّاءُ عَلَی اَلْكُفّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداًدر مقابل دشمن نیرومند و باصلابت اند و نسبت به خودشان مهربان؛ اهل عبادت و پرستش می باشند، آنها را در ركوع و سجود می بینی.

این مطلب را توجه داشته باشید كه عبادت و پرستش از اسلام جداشدنی نیست.

بعضی از افراد كه با تعلیمات اجتماعی اسلام آشنا شده اند، این آشنایی سبب شده است كه عبادات را تحقیر كنند. ولی خیر، اینها از یكدیگر تفكیك پذیر نیست، عملاً هم تفكیك پذیر نیست؛ یعنی این دستورات و عبادات خاصیت خودش را نمی دهد مگر اینكه تعلیمات اجتماعی به آن ضمیمه شده باشد، تعلیمات اجتماعی هم خاصیت خودش را نمی دهد مگر اینكه عبادتها به آن ضمیمه شده باشد.

یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اَللّهِ وَ رِضْواناًاز خدا زیاده می خواهند، به آنچه كه دارند قانع نیستند. افزونتر می خواهند اما نه آن طور افزون خواهی كه مادی مسلك ها و ماده پرست ها دارند كه فقط دنبال پول و مادیات می باشند. اینها در عین افزون طلبی، رضای خدا را می خواهند. در راه حق و حقیقت، افزون طلب می باشند. سِیماهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ اَلسُّجُودِمسلمانی در چهره ی آنها پیداست، آثار عبادت در گونه ی آنها نمایان است. یعنی چه؟ مقصود این نیست كه چون زیاد سجده كرده اند فقط پیشانیشان پینه بسته است. عبادت خاصیتش این است كه در قیافه ی انسان اثر می گذارد. یك رابطه ی عظیمی میان روح و جسم انسان هست. افكار و عقاید و اخلاق و ملكات انسان در قیافه ی او اثر می گذارد. قیافه ی یك انسان نمازخوان با یك انسان تارك الصلوة یكی نیست.

این چه مثلی است كه خدا برای مسلمانان صدر اول زده است؟ مثل رشد است، مثل تكامل است، مثل این است كه رو به تكامل و پیشرفت می روند. اول مثل این هستند كه به صورت یك برگ نازك از زمین روییده می شوند. بعد به صورت یكساقه ی ضخیم درمی آیند، دارای برگها می شوند، بوته ای می شوند نه مانند سایر بوته ها. سایر كشاورزان، سایر معلمان، سایر تربیت كنندگان بشریت وقتی اینها را می بینند به حیرت فرو می روند كه این رشد با این سرعت و به این خوبی چطور می شود؟ سقراطها وقتی بیایند حیرت می كنند.