وَ اَلشَّمْسِ وَ ضُحاها. `وَ اَلْقَمَرِ إِذا تَلاها [1].
بحثی كه در این چند شب داشتیم در اطراف قوانین ثابت و قوانین متغیر بود. عرض
شد به طور كلی قوانین اصلی و قوانین فطری كه اصول هستند، ثابت و لایتغیرند ولی
یك سلسله قوانین هستند كه مربوط به اوضاع و احوال و شرایط و محیط و زمان و
مكان اند كه فرع و شاخه می باشند. این فرعها و شاخه ها متغیرند. در مقام مثال، كل
قوانین مانند یك درخت است. درخت ریشه دارد، تنه دارد، شاخه دارد، شاخه های
كوچك دارد، برگ دارد. ریشه و تنه ی درخت كه اساس درخت را تشكیل می دهد،
سالهای سال دوام دارد اما برگ هرسالی اختصاص به همان سال دارد و برای سال
دیگر باقی نمی ماند. این، تنه و ریشه است كه هر سال این برگها را نتیجه می دهد.
این بحث راجع به قوانین بود و قاعده اقتضا می كند كه امشب هم همان مطالب را
دنبال كنم ولی دریغ است كه مثل امشبی، یعنی شب نوزدهم ماه مبارك رمضان و
شب احیاء و هم شب ضربت خوردن مولا علی علیه السلام بیاید و بحثی كه انسان می كند
هیچ گونه ارتباطی با مولای متقیان نداشته باشد.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج21، ص: 176