صاحب ملخّص (فخر رازی) در اینجا به شیخ ایراد گرفته و گفته است: ما این حرف
را نمی فهمیم و دو قسم بیشتر نداریم. یا شی ء در «آن» وجود دارد كه همان قسم
اوّلی است كه شما گفتید و یا در زمان وجود دارد. اگر در زمان وجود داشته باشد،
این به همان نحو تدریجی الوجود امكان دارد كه می گویید حركت قطعی به آن نحو
است. اما اینكه شی ء در «آن» وجود نداشته باشد و در زمان وجود داشته باشد و در
عین حال وجودش به نحو انطباق نباشد بلكه دفعی باشد
[1]، این برای ما غیرقابل
تصور است.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 276
[1] - . یعنی به كل وجودش در تمام اجزاء زمان وجود داشته باشد، كه شیخ گفت حركت توسطیه به این نحو است.