از جمله مباحث حكما كه معمولا در باره حدّ و حقیقت اشیاء بحث می كنند این است
كه سرعت و بطؤ چیست؟ یك نظریه- كه البته نظریه منسوخی است- این است: بطؤ
به تخلل سكنات پیدا می شود؛ یعنی حركت به دو قسم سریع و بطی ء تقسیم نمی شود
بلكه حركت در ذات خودش یك نوع است و بس، و اختلاف حركات از جهت
تخلل سكنات در بینشان است. هر چه حركت سریع تر باشد تخلل سكنات (یا
سكونات) در وسط آن كمتر است و قهرا سریع ترین حركات آن حركتی است كه
اصلا در آن سكون وجود ندارد و بطی ءترین حركات نیز حركتی است كه حد اكثر
سكوناتِ ممكن در آن وجود دارد
[1]. بنا بر این حرف، اگر شما می بینید دو جسم
حركت می كنند كه حركت یكی تند است و حركت دیگری كُند، این از باب خطای
باصره است و در واقع در حركت كُند متحرك مرتب ساكن می شود و دوباره راه
می افتد ولی شما سكونها را نمی بینید نه اینكه سكون وجود ندارد. خطای باصره هم
كه الی ما شاء اللّه است.
[1] - . اینكه این حد اكثر را چگونه فرض كنیم، بحث مستقلی است.