و اما مسأله وحدت بالنوع، كه در اینجا از آن، تعبیر به «وحدت نوعی» كرده اند: چه
چیز سبب می شود كه دو حركت واحد بالنوع شوند؟ یعنی چه چیز باعث می شود
نسبت دو حركت با یكدیگر نظیر نسبت زید و عمرو كه داخل در نوع واحدند، شود؟
می فرمایند: سه چیز باعث وحدت بالنوع دو حركت می شود: وحدت نوعی مبدأ،
مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 409
وحدت نوعی منتها و وحدت نوعی مسافت. پس اختلاف نوعی مسافت یا مبدأ و
منتها سبب اختلاف نوعی حركت می شود.
بنابراین اگر دو حركت در یك [نوع ] مسافت باشند (یعنی در یك [نوع از]
مقوله باشند، مثلا هر دو [یك نوع از] حركتِ أینی باشند) و از یك [نوع ] مبدأ به
سوی یك [نوع ] منتها هم باشند (مثلا هر دو از بالا به پایین یا از پایین به بالا باشند)
این دو حركت واحد بالنوع اند و متعدد شخصی.
اما اگر مبدأ و منتها اختلاف نوعی داشته باشند، ولو مسافتْ واحد باشد اینها دو
نوع حركتند. مثلا اگر در یك نوع مسافت (مثلا هر دو مسافت، خط مستقیم باشد)
حركتی از بالا به پایین باشد و حركتی از پایین به بالا، اینها دو نوع حركتند؛ یعنی دو
نوع از یك جنسند.
همچنین اگر مبدأ و منتها واحد باشند ولی مسافت متعدد بالنوع باشد باز دو
حركت اختلاف نوعی دارند.