بسم اللّه الرحمن الرحیم
فصل 30
فی اثبات حقیقة الزمان و أنه بهویته الاتصالیة الكمیة مقدار الحركات
وبما یعرض له من الانقسام الوهمی عددها [1]
یكی از مباحث مهمی كه در مباحث حركت مطرح می شود مبحث زمان است. در
باب زمان مسائل زیادی هست و در درجه اول دو مسأله است. یكی اینكه آیا
چیزی به نام زمان وجود دارد یا نه؟ قدر مسلّم این است كه یك چیزی را همه به نام
«زمان» می شناسیم، آنوقت سخن در این است كه آیا آن چیزی كه همه از آن یك
تصور اجمالی داریم و حتی در محاورات عمومی و عرفی خود به كار می بریم وجود
عینی دارد یا وجود وهمی و ذهنی، یعنی چیزی است كه فقط در ظرف ذهن وجود
دارد؟ پس یك مبحث، بحث در این است كه آیا زمان در خارج وجود دارد یا وجود
ندارد. بحث دوم این است كه ماهیت و حقیقت زمان چیست؟ اگر بخواهیم زمان را
تعریف كنیم چگونه باید تعریف كنیم؟ پس یك بحث در واقع درباره هلیت بسیطه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 40
زمان است: هل الزمان موجودٌ أم لا؟ بحث دیگر درباره مای حقیقیه زمان است:
الزمان ما هو؟ البته مسائل دیگری هم در باب زمان هست كه بعدها مطرح خواهد
شد.
[1] - . الاسفار الاربعه، ج 3، م 7، ف 30، ص 115.