مكرر گفته ایم كه حادثه كربلا دو چهره دارد: یك چهره تاریك و یك چهره روشن. چهره تاریكش عبارت است از آن صفحه ای كه در آن صفحه قهرمانش همین ظلمه و كفار كربلا هستند، قهرمانش ابن زیاد است و عمر سعد و شمر و سنان بن انس و خولی و امثال اینها، و آنچه در آن صحنه واقع شده است همه تاریكی، ظلمت، ظلم، اعمال فجیع و همه مظلومیت و آه است.

ولی این حادثه یك صفحه دیگر هم دارد، این سكه دو طرف دارد، یك طرف دیگر سكه را كه نگاه می كنیم همه اش روشنایی، نور، انسانیت، احساسات بسیار عالی و هیجان آور است كه در این طرف سكه، قهرمانها عوض می شوند. قهرمان این طرف سكه حسین بن علی است، عباس بن علی است، علیٌّ الاكبر، قاسم بن الحسن است، حبیب بن مُظَهّر است، مسلم بن عوسجه است؛ درست همان جریانی كه در ابتدای خلقت عالم و آدم، خدای متعال اعلام كرد كه: إِنِّی جاعِلٌ فِی اَلْأَرْضِ خَلِیفَةً [1]من می خواهم خلیفه بیافرینم، انسان بیافرینم. فرشتگان فریادشان بلند شد: خدایا می خواهی این موجود مفسد خونریز را بیافرینی؟ ! آنها آن طرف سیاه قضیه را در زندگی بشر می دیدند. خدا جواب داد كه من چیزها می دانم كه شما نمی دانید، شما یك طرف سكه را خوانده اید، آن طرف دیگر سكه را نخوانده اید.

قهرمانهای این طرف سكه اینها هستند ولی صحنه قهرمانی از هر دو طرف، چه آن قهرمانهای سیاهكار و چه قهرمانهای سفیدكار، به روز عاشورا و به سرزمین كربلا محدود نمی شود بلكه ادامه این صحنه از عاشورا به بعد است و واقعا اگر داستان اسارت در پی نمی آمد حادثه كربلا ناقص بود یعنی پیام حسینی و رسالت حسینی درست معنی پیدا نمی كرد. از عاشورا به این طرف، دیگر قهرمان زینب سلام اللّه علیها است، امّ كلثوم سلام اللّه علیها است، زین العابدین علیه السلام است، اولاد اباعبداللّه هستند از صغیر و كبیر و كوچك و بزرگشان.

[1] - . بقره/30.