امتحان الهی این گونه پیش می آید: مطابق روایات متعددی كه از شیعه و سنی در اینجا روایت شده
است حسنین مریض بودند. علی و زهرا هر دو نذر می كنند كه اگر خدای متعال فرزندانشان را شفا
داد سه روز روزه بگیرند. خدا شفا می دهد. بعدها می خواهند به نذر خودشان وفا كنند (یوفونَ
بِالنَّذْرِ) و دین خود را ادا كنند. در موقعی است كه مدینه در شدت فقر به سر می برده است
[1]. علی
می رود چند صاع
[2]جو از مردی یهودی به نام شمعون قرض می كند. زهرای مرضیه با دست
خودش آن را آرد می كند، خمیر می كند و نان می پزد؛ شب اول پنج قرص نان به عدد پنج نفرشان
یعنی علی علیه السلام و حضرت زهرا و حسنین و فضّه. همه آنها هم روزه دارند. افطار نكرده امتحان
الهی می رسد: مِسْكینا. علی ایثار می كند، زهرا ایثار می كند، حسنین ایثار می كنند، فضه هم ایثار
می كند. به احدی هم نمی گویند، خدا رازشان را فاش كرد، اگر خدا نگفته بود تا ابد هم كسی اطلاع
پیدا نمی كرد. به پیغمبر هم نگفته بودند. احدی از این راز اطلاع نداشت. مطابق بعضی از نقلها در
یك شب این عمل تكرار شد. بعد از آنكه مسكین آمد، مقدار دیگری همان شب آماده كردند،
یتیمی آمد. قسمت سومش را آماده كردند، اسیری آمد، كه دو روز پشت سر هم روزه گرفتند.
مطابق بعضی از نقلها متوالیا در هر روز یكی از اینها آمد.
وَ یُطْعِمُونَ اَلطَّعامَ عَلی حُبِّهِ این ابرار، این
«
إِنّا هَدَیْناهُ اَلسَّبِیلَ إِمّا شاكِراً» ها، این شاكرها اطعام طعام می كنند به مسكین و به یتیم و به اسیر،
بعد هم
إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اَللّهِ ِ. ظاهرا از حضرت صادق حدیث است كه این چیزی نبوده كه به زبان
بیاورند. خدا دل اینها را هم دارد آشكار می كند، یعنی زبان حالشان این است كه خیال نكنید حالا
كه ما به شما غذا می دهیم از شما توقع حتی یك «متشكرم» داریم. جز رضای خدا محركی برای ما
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 199
نیست. حالا ببینید وقتی كه انسان به آن مرحله اِمّا شاكِرا می رسد چه می شود!
إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ
اَللّهِ ِ فقط برای ذات خدا، برای روی خدا. ما روی خدا را می خواهیم، وصل او را می خواهیم، ما او را
می خواهیم. لا نُریدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكورا نه می خواهیم كه یك روزی اگر شما چیزدار شدید
بیایید پاداش این احسان ما را به ما بدهید، و نه حتی از شما انتظار یك تشكر داریم:
وَ لا شُكُوراً
یعنی و نه انتظار اینكه یك دعا به ما بكنید یا انتظار اینكه یك متشكرم، ممنونم بگویید. این، نه
جمله ای بوده كه به آن مسكین و یتیم و اسیر می گفته اند، بلكه همان زبان حالشان است، یعنی روح
و قلب آنها چنین روح و قلبی بود. ما خواهان حق هستیم و خواهان روی حق و وصال او.
[1] - . مدینه اوضاع مختلفی داشته و در دوره پیغمبر اغلب اوقات [وضع سختی داشته است ] چون یك شهر جنگ زده بود و مردم دائما مورد هجوم دشمن بودند. با اینكه مدینه یك شهر كشاورزی و شهر باغ و شهر دامداری بود و مردم مدینه بالاصل مردم بالنسبه متمكنی بودند ولی در این دوره چند سال اسلام كه اینها همه تبدیل به مجاهدها شده بودند قهرا یك شهر به اصطلاح جنگ زده ای بود و گاهی خیلی به عسرت زندگی می كردند.
[2] - . صاع تقریبا مساوی یك من است، من قدیم تبریز، یعنی تقریبا مساوی سه كیلو. هر یك من چهار مُدّ است كه هر مد تقریبا ده سیر به حسابهای قدیم ما می شود.