در اینجا حضرت راجع به دنیا و غرور دنیا یك فصل صحبت می كنند؛ چون یكی دیگر از
لغزشگاهها و بهانه ها مسئله غرور دنیاست. گاهی انسان می گوید «كرم خدا» و به بهانه كرم خدا
غرور پیدا می كند و گاهی حرف دیگری می زند، می گوید: «دنیاست و دنیا آدم را گول می زند، من
كه تقصیری ندارم. » امیرمؤمنین می فرماید: این حرف كه دنیا انسان را گول می زند، دروغ است،
بلكه خود انسان گول می خورد بدون اینكه دنیا او را گول زده باشد
[1].
حالا ببینیم چه فرقی است بین این كه دنیا آدم را گول بزند، و این كه دنیا گول نزند ولی آدم
گول بخورد. مثل این است
[2]كه مردی به خواستگاری زنی برود. یك وقت این زن او را گول
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 414
می زند، مثلا بیوه است و بچه دارد، بچه ها را مخفی می كند و قیافه خودش را با انواع گریمها عوض
می كند، و خلاصه با نهایت فتانت و زرنگی نقاط ضعف خودش را می پوشاند. اگر این مرد با او
ازدواج كند و مهر سنگینی هم قرار بدهد، بعد از مدتها كه تدریجا عیبها ظاهر می شود حق دارد كه
بگوید: ما را گول زدند و كلاه سرمان گذاشتند؛ چون واقعا یك توطئه در كار بوده است برای گول
زدن. (این یك حالت طبیعی است، یعنی وقتی كه توطئه ای در كار باشد، بعضی افراد درك می كنند
و بعضی درك نمی كنند. )
ولی یك وقت انسان یك حرص و شره احمقانه ای پیدا می كند و می رود سراغ یك پیرزن تا
از او خواستگاری كند. پیرزن به او می گوید: چرا آمدی خواستگاری من؟ ! تو سنت چهل سال
است و من شصت سالم است! می گوید: من شصت سال را هم قبول دارم. می گوید: ببین توی دهانم
یك دندان نیست و پشتم خم شده. می گوید: من قبول دارم. آن پیرزن در كمال صداقت ضعفهایش
را ارائه می دهد، ولی این شخص از درون خودش آنچنان شیفتگی نشان می دهد و عجله و شتاب
دارد كه هرچه او با صداقت عیبهای خودش را بیان می كند، می گوید: مهم نیست. حالا اگر با این
پیرزن ازدواج كند، آیا بعدا حق دارد كه بگوید ما را گول زدند؟ ! نه، تو گول خوردی ولی كسی تو
را گول نزد.
[1] - . امیرالمؤمنین این مطلب را در یك جای دیگر هم كلمات قصار فرموده اند.
[2] - . خود حضرت هم بیان می كند، البته این مَثل به این تعبیر را من عرض می كنم.