در كلمات قصار [علی علیه السلام ] مطلبی است به همین مضمون. نوشته اند: امیرالمؤمنین مواجه شد با
مردی كه دنیا را مذمّت می كرد. (شنیده بود كه اولیای خدا دنیا را مذمّت می كنند، بدون اینكه بفهمد
آنها چه می گویند و منطقشان چیست. ) فرمود: اَ یُّهَا الذّامُّ لِلدُّنْیا، الْمُغْتَرُّ بِغُرورِها، الْ- مَخْدوعُ
بِاَباطیلِها. . . مَتَی اسْتَهْوَتْكَ اَمْ مَتی غَرَّتْكَ
[1]ای مذمّت كننده دنیا! ای كسی كه مغرور شده ای به غرور
دنیا! ای كسی كه فریب خورده ای به اباطیل دنیا! می گویی دنیا تو را فریب داد؟ ! كِی دنیا تو را
فریب داد؟ ! تو فریب خوردی ولی او فریب نداد. كِی دنیا تو را به زور كشانید به جایی؟ ! تو خودت
رفتی. بعد فرمود: دنیا با وضوح و صراحت، خودش را هر چه هست نشان می دهد و می گوید: من
عالَم حركت هستم، عالم رفتن هستم، عالم تولد هستم، عالم وفات هستم، عالم كودكی، جوانی و
پیری هستم. آیا دنیا اول حقیقت خودش را مخفی كرد و به انسان گفت: تو تا ابد در اینجا هستی، و
بعد او را برد؟ ! یا اینكه در كمال صراحت حقیقت خودش را نشان داد؟ ! آیا وقتی كه پدرت را
گرفت و برد و خودت او را به خاك سپردی، همان جا تو را فریب داد؟ ! اَبِمَصارِعِ آبائِكَ مِنَ الْبِلی اَمْ
بِمَضاجِعِ اُمَّهاتِكَ تَحْتَ الثَّری. آیا در آن مصارع
[2]كه پدران تو در مبارزه با مرگ زمین خوردند تو
را فریب داد؟ ! یا در آن مضاجع كه مادرانت را در زیر خاكها جلو چشمت می بینی تو را فریب داد؟ !
دنیا معلّم است، دنیا مدرّس است، دنیا واعظ انسان است، دنیا مذكّ- ِر انسان است. می فرماید: اِنَّ
الدُّنْیا دارُ صِدْقٍ لِمَنْ صَدَقَها. دنیا، دار صداقت است برای كسی كه با آن باصداقت باشد. تو با دنیا
صداقت داشته باش، ببین دنیا چقدر با تو صداقت دارد.
تا اینجا همه سخن در این است كه دنیا كسی را گول نزده و كسی را فریب نداده، دنیا دروغ
نمی گوید و خیانت نمی كند. این عیبها را كه نفی می كند، یكدفعه شروع می كند و دنیا را تقدیس
می كند. می فرماید: مَسْجِدُ اَحِبّاءِ اللّهِ وَ مُصَلّی مَلائِكَةِ اللّهِ و مَهْبِطُ وَحْیِ اللّهِ وَ مَتْجَرُ اَوْلِیاءِ اللّهِ. دنیا
معبد اولیای خداست؛ یعنی اگر كسی ولیّ خدا باشد، تمام این زندگی دنیا از تولد تا مرگ، برای او
به صورت یك معبد و مسجد درمی آید؛ خوابش و بیداری اش می شود عبادت، غذا خوردنش و راه
رفتنش می شود عبادت، نگاه كردنش و حرف زدنش می شود عبادت، همه اینها برای او می شود
عمل صالح و سعادت اندر سعادت در دنیا و آخرت. مَتْجَرُ اَوْلِیاءِ اللّهِ یعنی اولیای خدا در این بازار،
بازرگانی می كنند و سود می برند. این دنیا بازار است، اگر انسان در خانه بنشیند باید از جیبش
بخورد. انسان باید برود در بازار و مركز داد و ستد، در آن مركزی كه باید فعالیت و كار و كسب و
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 416
خرید و فروش كرد، تا در این میان خود انسان هم سودی ببرد. مَتْجَرُ اَوْلِیاءِ اللّهِ یعنی اگر دنیا نبود
كسی افزایش و سودی نداشت. یعنی اگر دنیا نبود انسان متولد می شد و می مرد بدون اینكه بر
سرمایه هستی خود بیفزاید. در دنیا انسان خود را تكامل می بخشد و بر سرمایه هستی و سرمایه
معنوی خود می افزاید. این جمله مَتْجَرُ اَوْلِیاءِ اللّهِ خیلی معنی دارد.
[1] - . نهج البلاغه، حكمت 131.
[2] - . «مَصْرَع» جایی است كه كشتی گیر در اثر كشتی به زمین می خورد.