در مورد این كه «سجّین» چیست، می فرماید:
كِتابٌ مَرْقُومٌ نوشته ای روشن. آقای قمشه ای در
ترجمه نوشته اند: كتابی است مرقوم شده (رقم یافته، رقم كرده شده) . این اصطلاحِ «رقم كرده شده»
به این معنایی كه ما الان در فارسی می گوییم، ظاهرا در عربی قدیم نبوده. ما «رقم كردن» را به
«نوشتن» می گوییم و وقتی می گوییم «رقیمه» یا «مرقومه» مقصودمان «مكتوب» است و «رقم شد»
یعنی «نوشته شد» .
مفسرین گفته اند: «هر نوشته ای را مرقوم نمی گوییم» و برای «مرقوم» دو معنا ذكر كرده اند كه
هر دو معنا به یك معنا برمی گردد. می گویند: «مرقوم، گاهی به نوشته ای كه با خط درشت نوشته
شده باشد گفته می شود و گاهی به نوشته ای كه روشن و واضح نوشته شده باشد
[1]» . این دو معنا هر
دو به یك معنا برمی گردد، چون در آن جایی هم كه «مرقوم» به خط درشت اطلاق می شود، از
جهت خوانا بودن است. در آیه
كِتابٌ مَرْقُومٌ ، مفسرین بیشتر معنی دوم را انتخاب كرده اند، یعنی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 451
«نوشته ای است خوانا» . «خوانا» یعنی انسان درست می تواند بفهمد كه ماهیت آن نوشته چیست،
مثلا این عمل
[2]چه عملی است، با چه نیتی انجام شد، كِی انجام شد، ریشه اش چه بود، هدف و
غرضش چه بود؛ یعنی تمام جزئیات عمل انسان معلوم است و خلاصه عمل انسان در آنجا، یك
عمل و نوشته فوق العاده خواناست.
درباره ابرار هم عین همین مطلب را می فرماید.
كَلاّ إِنَّ كِتابَ اَلْأَبْرارِ لَفِی عِلِّیِّینَ نوشته ابرار و
سرنوشت ابرار كه همان عمل ابرار است، در علیین است.
وَ ما أَدْراكَ ما عِلِّیُّونَ. تو چه می دانی كه
علیون چیست! البته وقتی مخاطبْ پیغمبر است، مقصودْ همه مردم هستند. یعنی شما چه می دانید
كه علیون چیست! چیزی كه در عالَمِ بعد از این عالم است، برای مردم این عالم توصیف كردنی
نیست. مثل این است كه بخواهند برای جنینی كه در رحم است آنچه را كه در این دنیاست توصیف
كنند.
كِتابٌ مَرْقُومٌ نوشته ای است واضح، روشن و خوانا.
[2] - . [قبلا بیان شد كه «نوشته» یعنی عمل. ]