كسی كه نقشه فریبكارانه ای می كشد و نمی داند كه این نقشه در نهایتِ امر به ضرر خودش تمام
می شود، گاهی شخصی است كه استحقاق آگاه كردن دارد
[1]. ولی گاهی شخصی است كه استحقاق
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 490
آگاه كردن ندارد و او را رها می كنند تا با همین نقشه اش زمین بخورد و نتیجه مكر و نیرنگش را
ببیند، و این یعنی همان
«یُخادِعُونَ اَللّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ [2]» و
«یُخادِعُونَ اَللّهَ وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ ما یَخْدَعُونَ
إِلاّ أَنْفُسَهُمْ [3]» . یعنی اینها كه چنین نقشه ای می كشند خیال می كنند كه دیگری را فریب داده اند، در
صورتی كه در واقع فقط خودشان را فریب داده اند چون ضرر بیشتر را خودشان برده اند. انسان
هیچ گاه نمی تواند- العیاذباللّه- خدا را گول بزند. انسان به این كوچكی نمی تواند با نظامات كلی
عالم نیرنگ بازی كند. حافظ چه خوب می گوید:
صوفی نهاد دام و سر حقّه باز كرد
بنیاد مكر با فلك حقّه باز كرد
بازیّ چرخ بشكندش بیضه در كلاه
زیرا كه عرض شعبده با اهل راز كرد
حداكثر كاری كه انسان می تواند بكند این است كه انسانی مثل خودش را فریب دهد و الاّ
انسان نمی تواند قوانین این عالم را فریب دهد. مثل
[4]این كه كسی بگوید «من طب را فریب
می دهم» . انسان طبیب را می تواند فریب بدهد ولی طب را نمی تواند فریب بدهد. طبیب را به این
صورت می تواند فریب بدهد كه سؤالاتش را با دروغ جواب بدهد تا طبیب بر اساس اظهارات او
نسخه بپیچد. ولی آیا طب را كه یك قانون از قوانین عالم و خلقت است می توان فریب داد؟ آن
وقتی كه انسان خیال می كند طبیب را فریب داده، در واقع خودش را فریب داده، چون طب را
نمی شود فریب داد. پس كسی كه طبیب را فریب می دهد، در همان حال خودش را فریب داده؛
یعنی فریب دادن طبیب عین فریب دادن خودش است.
همان طور كه طب قانون است و قانون را نمی شود فریب داد، دین خدا هم قانون است. اگر
انسان به خیال اینكه خدا را فریب دهد علیه دین خدا قیام كند، در همان حالِ قیامش علیه دین و
مصالح دین، در واقع خودش را فریب داده؛ چون خدا را كه صاحب این قانونهاست نمی شود فریب
داد. فقط زمان می خواهد [تا این مطلب معلوم شود. ]
كسی كه فكر می كند طبیب را فریب داده و نسخه عوضی گرفته، آن وقتی كه در بستر افتاد و
نفسهایش به شماره افتاد می فهمد كه درواقع خودش را فریب داده.
لذا قرآن می فرماید: آنها مكر می كنند مكر كردنی و ما هم مكر می كنیم مكر كردنی (ولی مكر
ما همان عملكرد قانون ماست. )
فَمَهِّلِ اَلْكافِرِینَ تو فقط به آنها مهلت بده، فقط زمان می خواهد كه
ببینی مكرشان با خودشان چه می كند.
أَمْهِلْهُمْ تأكید می كند: باز هم مهلت بده.
رُوَیْداًفقط اندكی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 491
مهلت. اندكی مهلت می خواهد تا بفهمی این نیرنگها همه علیه خود اینها تمام می شود
[5]و
[6].
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 492
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 493
[1] - . به این صورت كه دیگری به او بگوید اشتباه می كنی و این نقشه به ضرر توست، و یا حتی به زور او را منع كند.
[4] - . در مقام مثال عرض می كنم.
[5] - . مثل بچه ای كه تكلیفهایش را برادر یا خواهر بزرگترش بنویسد و خوشحال باشد كه معلم را گول زده. آیا این
بچه، معلم را گول زده یا درواقع خودش را گول زده؟ در وقت امتحان معلوم می شود كه خودش را گول زده.
[6] - . [تفسیر این سوره تا همین جا ضبط شده است. ]