فَهَدی . بعد از خلقت و اصل ایجاد، تسویه (جا به جا كردن و هر چیزی را در جای خود قرار دادن)
و تقدیر (برای هر چیزی یك اندازه و حد معین قرار دادن) ، بعد از همه اینها آیا موجودات را رها
كرد؟ یا نه، یك آخرین مرحله ای دارد؟ آخرین مرحله، هدایت است. هر موجودی را در مرتبه
خودش مجهز كرد به وسایلی كه او را در راه خودش هدایت می كند؛ یعنی موجودات را گمراه
نگذاشت، موجودات راه دارند. مقصود این است كه موجودات عالم طبیعت این جور آفریده
شده اند
[1]كه وجود آنها از نقص شروع می شود به سوی كمال، یعنی هر موجودی یك راه دارد كه
باید آن را طی كند. حركت، ذاتیِ این عالم است. حال، آیا موجودات را در حركتهایشان سر در گم
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 502
كرده، همین طور یك حركتهای بی نظم و بی حساب دارند؟ یا اینها را به گونه ای آفریده كه در
حركتهایشان هدایت شده هستند و به اصطلاح امروز تكاملها تكامل هدایت شده است؟ مسئله بسیار
مهمی است.
قرآن می گوید: اصل هدایت در بطون همه موجودات هست، نه فقط انسان، منتها هر موجودی
به نوع خاصی هدایت شده. زمین هم هدایت شده. اگر می بینید زمین در مدار خودش می چرخد و
یك ذره از مدار خودش تجاوز نمی كند، خدای متعال در درون او قوا و نیروهایی قرار داده كه او را
فقط در همین راه خودش می كشاند و هدایت می كند و یك ذره از راه خودش تجاوز نمی كند.
وقتی كه به عالم جاندارها می رسیم بیشتر برایمان روشن می شود. هر گیاهی مجهز است به دستگاه
هدایت و هر حیوانی به هدایت بیشتر و انسان به هدایت بیشتر. آخرین هدایت و آخرین مرحله
هدایت انسان هدایت نبوت است.
پس چرا كلمه «هدی» در اینجا آمده؟ چون بعد از این، صحبت از تبلیغ است كه هدایت است،
یعنی آخرین مرحله.
[1] - . اگر غیر از این باشد، این طبیعت دیگر طبیعت نیست.