البته همین طوری كه بعضی مفسرین گفته اند آیه عمومیت و كلیت دارد ولی در بعضی از روایات،
این آیات را به یك مصداق خاص و معیّن تطبیق كرده اند. البته آن، مصداق است، یعنی منحصر
نیست. [گفته اند]
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكّی [یعنی ] رستگار شد آن كسی كه خود را به وسیله فطره دادن
پاك كرد
وَ ذَكَرَ اِسْمَ رَبِّهِ فَصَلّی آن كسی كه نام پروردگار خودش را به عنوان نماز عید برد و نماز
عید را بجا آورد. بنابراین زكات فطره و نماز عید یك مصداق از این آیات كلی هستند.
این دو آیه به صورت مغایَب است: رستگار شد كسی كه پاك شد، رستگار شد كسی كه خدا
را یاد كرد و نماز خواند. بعد مخاطبْ مردم می شوند، آن مردمی كه در آن زمان بودند بالخصوص،
آن مردمی كه اكثریتشان تذكر پیغمبر را قبول نمی كردند. پس سوره از این نظر باز سه قسمت شد؛
اول مخاطب پیغمبر بود:
سَبِّحِ اِسْمَ رَبِّكَ اَلْأَعْلَی. بعد
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكّی به صورت مغایَب: كسانی كه
پاك شدند رستگار شدند. بعد یكمرتبه مردم دوباره مخاطب می شوند به عنوان ملامت، آن مردمی
كه متذكر نمی شوند و اعراض می كنند:
بَلْ تُؤْثِرُونَ اَلْحَیاةَ اَلدُّنْیا. به صورت یك افسوس می گوید:
اما شما این زندگی پست و آلوده را بر آن زندگی پاك ترجیح می دهید.