وَ اَللَّیْلِ إِذا یَسْرِ. سوگند به شب آنگاه كه حركت می كند، سیر می كند. اینجا «سَرْیْ» است كه با
«سِیْر» یك معنا دارد، منتها «سیر» را، هم در باره روز به كار می برند و هم در باره شب، ولی
«سَرْی» را در خصوص شب. «شب آنگاه كه در حال رفتن است» یعنی از نیمه شب به بعد. آنوقت
مفاد این آیه با آیه «
وَ اَللَّیْلِ إِذْ أَدْبَرَ [1]» (قسم به شب آنگاه كه پشت كرده) یكی شود. از اول شب تا
نیمه شب مثل این است كه شب به انسان رو آورده [و از نیمه شب به بعد مثل این است كه شب در
حال رفتن است. ] اگر فوجی را ببینیم كه می آیند و از كنار ما رد می شوند، تا وقتی كه این فوج به
نیمه برسد می گوییم «دارند می آیند» و از نیمه به بعد می گوییم «دارند می روند» .
اینجا باز سوگند به نیمه دوم شب است كه ما به آن «سحر» می گوییم كه وقت همین نماز نافله
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 533
شب و نماز شفع و نماز وتر است. سوگند به این وقت خورده است.