«نهار» یعنی روز. به تمامِ وقتی كه خورشید در افق ظاهر باشد می گوییم روز. راجع به اینكه مقصود از «آشكار كند آن را» چیست، ممكن است كسی بگوید مقصود این است: آنگاه كه خورشید آشكار كند روز را. ولی این وجه با تعبیر آیه جور در نمی آید و مفسرین هم آن را ذكر نكرده اند، چون ضمیر فاعلی «جَلّیها» مذكر است در حالی كه خورشید مؤنث است و همچنین ضمیر مفعولی «جَلّیها» مؤنث است در حالی كه نهار مذكر است. اگر این معنی مقصود بود باید می فرمود: «جَلَّتْهُ» .

اگر بگوییم مقصود این است: روز آشكار می كند خورشید را، می گویند: «چطور روز خورشید را آشكار می كند در حالی كه این خورشید است كه طلوع می كند و روز را آشكار می كند؟ » . پس بنا بر هیئت قدیم این معنی هم برای آیه صحیح نیست.

این است كه بعضی گفته اند ضمیر فاعلی به «نهار» برمی گردد و ضمیر مفعولی «ها» به زمین.

گو اینكه در اینجا اسمی از زمین برده نشده ولی گاهی مرجع ضمیر، تقدیری است و از قرینه معلوم می شود. پس معنی این می شود: سوگند به روز آنگاه كه زمین را آشكار می كند. این وجه هم مقداری زور می طلبد.

بعضی از مفسرین جدید در اینجا بیان خوب و جالبی دارند و می گویند: همان ظاهر آیه مقصود است؛ یعنی ضمیر فاعلی به «نهار» برمی گردد و ضمیر مفعولی به «شمس» . سوگند به روز آنگاه كه خورشید را آشكار می كند. این معنی كاملا منطبق با هیئت جدید است؛ چون هیئت جدید می گوید: خورشید در مركز خودش ثابت است و این زمین است كه متغیر است. بنابراین زمین روز را به وجود می آورد. زمین از مغرب به مشرق در حركت است. به آن حالت مواجهه هر نیمكره زمین با خورشید می گویند روز. پس زمین است كه خودش را در مواجهه با خورشید قرار می دهد و روز است كه خورشید را آشكار می كند. این، حرف خوبی است.