كلمه «شرح صدر» باید اینجا معنی شود. این كلمه در قرآن كریم مكرر و به صورتهای مختلف
آمده است. از جمله قرآن از زبان موسی بن عمران نقل می كند كه در ابتدا كه مبعوث به رسالت شد
اولین تقاضایی كه از خدای متعال كرد این جمله ها بود:
رَبِّ اِشْرَحْ لِی صَدْرِی. `وَ یَسِّرْ لِی أَمْرِی. `وَ اُحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِی. `یَفْقَهُوا قَوْلِی. `وَ اِجْعَلْ لِی وَزِیراً مِنْ أَهْلِی. `هارُونَ أَخِی. `اُشْدُدْ بِهِ أَزْرِی. `وَ
أَشْرِكْهُ فِی أَمْرِی. `كَیْ نُسَبِّحَكَ كَثِیراً. `وَ نَذْكُرَكَ كَثِیراً [1]. فعلا نمی خواهم همه این آیات را توضیح
بدهم و تفسیر كنم. می گوید: خدایا حالا كه چنین رسالت و مأموریت سنگینی بر عهده من
گذاشته ای پس شرح كن سینه مرا، شرح صدر به من بده.
در آیه دیگر می خوانیم:
فَمَنْ یُرِدِ اَللّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ وَ مَنْ یُرِدْ أَنْ یُضِلَّهُ یَجْعَلْ
صَدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً كَأَنَّما یَصَّعَّدُ فِی اَلسَّماءِ [2]. در قسمت اول می فرماید: هر كسی كه خدا بخواهد او را
هدایت كند، آن كسی كه استحقاق هدایت را داشته باشد، شرح می كند سینه او را برای اسلام. اینجا
كلمه «للاسلام» مخصوصا هست. آیه «
أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ » مربوط به شخص پیغمبر اكرم است.
در آیات سوره طه موسی از خدا یك شرح صدری می خواهد. پس این اختصاص به پیغمبر اكرم
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 623
ندارد چون موسی هم چنین چیزی از خدا می خواست، كه البته خدا هم مستجاب كرد. از آیه سوره
انعام معلوم می شود كه اصلا شرح صدر چیزی است كه اختصاص به انبیا ندارد، بلكه هر كسی كه
هدایت شده باشد بر اسلام، هر كسی كه نور اسلام به قلب او تابیده باشد، در واقع شرح صدر شده
است. این مقدار كه عرض كردیم فعلا در نظر باشد.