خدا به انسان استعدادی داده است كه همه امتیازهای انسان از موجودهای دیگر در این استعداد
انسان نهفته است و احسن تقویمی
[1]انسان منشأ این استعداد شده است و آن، استعداد عالم شدن و
شناختن است. حیوان و انسان نسبت به اشیاء شناخت دارند، ولی شناخت حیوان یك شناخت
حسی بیشتر نیست. همان صورت اشیاء را می شناسد. حیوان هم بچه خودش را می شناسد و میان
بچه خودش و بچه دیگر فرق می گذارد؛ لانه و آشیانه و آغل خودش را می شناسد، دانه و علف
خودش را می شناسد و خیلی چیزها را به صورت غریزه می شناسد. غریزه با علم فرق می كند.
غریزه نوعی القاء مجهول درونی است. می توان اسمش را «الهام» گذاشت، كه راهی هم غیر از
توجیه الهامی ندارد. ولی به هر حال اكتسابی نیست؛ یعنی غریزه به حیوان داده شده و یك قدم هم
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 666
نمی تواند جلوتر یا عقب تر برود.
[1] - . [یعنی در احسن تقویم و بهترین بودن خلقت انسان؛ اشاره به آیه:
لَقَدْ خَلَقْنَا اَلْإِنْسانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ تین/4. ]