بسم اللّه الرحمن الرحیم
وَ اَلْعَصْرِ. `إِنَّ اَلْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ. `إِلاَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ
وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ [1].
سوره مباركه عصر است كه مجموعش یك سطر و نیم بیشتر نیست. سه سوره بسیار كوچك در
قرآن داریم: سوره
«إِنّا أَعْطَیْناكَ اَلْكَوْثَرَ» ، سوره
«قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» و سوره
«وَ اَلْعَصْرِ» . همه این
سوره سه آیه است و آیه اولش دو كلمه:
وَ اَلْعَصْرِ؛ یك كلمه اش هم فقط «واو» است. آیه دوم:
إِنَّ
اَلْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ؛ یك جمله دو سه كلمه ای. آیه سوم اندكی طولانی تر است:
إِلاَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ
عَمِلُوا اَلصّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ.
در اطراف این سوره به این كوچكی می توان حتی یك كتاب نوشت، یعنی اینقدر پرمحتواست.
اصول آن را كه چه مسائلی در اینجا مطرح است عرض می كنم.
اولا این سوره از سوره هایی است كه با سوگند آغاز شده است:
وَ اَلْعَصْرِسوگند به عصر.
درباره سوگندهای قرآن فراوان بحث كرده ایم، دیگر تكرار نمی كنیم، فقط آنچه كه مربوط به اینجا
می شود عرض می كنیم.
در آیات بسیاری از قرآن، ما سوگندِ به زمان در میان سوگندها می بینیم، منتها این سوگندها
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 758
مختلف است: سوگندِ به روز، سوگندِ به شب، سوگندِ به قسمتی از شبانه روز: «و ضحاها
[2]» آنگاه كه
روز بالا می آید، در حدود ربع اول روز؛ سوگند به قسمتی از شبانه روز كه به یك اعتبار از شب
حساب می شود به یك اعتبار از روز؛ یعنی اول طلوع صبح، كه در حسابهای اسلامی معمولا جزء
روز شمرده می شود. وقتی كه ما در روز روزه می گیریم، از اول طلوع صبح امساك می كنیم. و
هریك از این قسمها یك حكمت و فلسفه خاصی دارد كه اهمیت آن مُقْسَمٌ به
[3]را نشان می دهد كه
ارزش روز برای انسان چه ارزشی است، ارزش شب چه ارزشی است، ارزش بین الطلوعین چه
ارزشی است و ارزش ضُحی چه ارزشی است.
[3] - . [چیزی كه به آن قسم خورده شده است. ]