در مسئله صلح و همزیستی با ادیان دیگر، ما مكرر عرض كرده ایم كه در اسلام شرك واقعی به
معنای پرستش غیر خدا به هیچ وجه قابل تحمل نیست. یعنی اسلام با مشرك به هیچ وجه
همزیستی مسالمت آمیز ندارد و وجود مشرك را در كشور اسلامی تحمل نمی كند كه در آن هم دو
حساب است: خصوص جزیره العرب و بالاخص محیط حجاز و مكه حساب علی حده ای دارد و
جاهای دیگر حساب علی حده. به هر حال اسلام همزیستی با مشرك- به این معنا كه در داخل
كشور خودش از مشرك حمایت كند- ندارد. ولی همزیستی با پیروان ادیان آسمانی یعنی مردمی
كه پیرو دینی هستند كه ریشه آسمانی دارد ولو الان آلوده به خرافات و حتی شرك هم باشد، دارد؛
همزیستی با آنها به معنی حمایت آنها در داخل كشور خودش را می پذیرد.
این است كه اسلام با اهل كتاب یعنی یهود، نصاری و حتی زردشتیها و مجوسیها- كه مسلمین
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 803
با اینها معامله اهل كتاب می كنند- همزیستی خاص دارد؛ یعنی حتی حاضر است كه اینها دین
خودشان را داشته باشند و در داخل كشور اسلامی كه حكومت مال مسلمین است رسما از جان و
مالشان حمایت كند و آنها را در حقوق اجتماعی مسلمین شركت بدهد، البته با یك سلسله قوانین
و مقرراتی كه در جای خودش هست. ولی با مشرك این جور همزیستی را نمی پذیرد. بعضی
استنباط می كنند كه اسلام اجازه تبلیغ [اسلام به آنها را] هم نمی دهد؛ ولی حرف غلطی است. تبلیغ
و ارشاد به هر حال باید بشود كه آن یك مسئله علی حده ای است.
پس اینجا «
لَكُمْ دِینُكُمْ وَ لِیَ دِینِ » فقط این مطلب را می گوید كه بین ما و شما صلح و صفا به
هیچ وجه مقرر نخواهد شد. امیدِ اینكه ما یك روزی به دین شما بیاییم نیست، امید این هم كه شما
ای جماعت خاص از كافران به دین ما بیایید نیست؛ یعنی من مطمئنم كه شما با همین شرك از دنیا
می روید، كه همین طور هم شد. آن كسانی كه مخاطب این آیه بودند سران قریش بودند و هرگز
هم ایمان نیاوردند و همانها بودند كه در بدر و احد و غیر اینها كشته شدند و از بین رفتند.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 804
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 805