[اهمیت فتح مكه جنبه تاریخی داشت. در سوره فیل ] خواندیم:
أَ لَمْ تَرَ كَیْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحابِ
اَلْفِیلِ. ابرهه نامی بعد از آنكه یمن را می گیرد، از حبشه حركت می كند می آید برای كوبیدن و فتح
مكه و قصدش این است كه خانه كعبه را بكلی خراب كند و به جای كعبه در یمن معبدی بسازد و
مكه را از مركزیت و معبدیت بیندازد. با یك سپاه بسیار انبوهی آمد كه مردم مكه به هیچ وجه
توانایی مبارزه با او را نداشتند. بعد به نحو معجزه آسایی بدون اینكه بتواند كوچكترین آسیبی به
مكه برساند خداوند متعال خودش و لشكرش را هلاك كرد، كه داستانش مفصل است.
این، معجزه ای بود از طرف خانه كعبه؛ یعنی نشان داد كه خداوند متعال كعبه را از آسیب
دشمن و كسی كه قصد سوء داشته باشد حفظ می كند، كه در آیه قرآن هم هست:
وَ مَنْ یُرِدْ فِیهِ
بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذابٍ أَلِیمٍ [1]. وقتی این جریان اتفاق افتاد و مردم دیدند بدون اینكه كوچكترین
نیروی مادی صرف مبارزه با ابرهه و لشكرش بشود اینها هلاك شدند و شكست خوردند، این فكر
در میان مردم عرب پیدا شد كه مكه و كعبه مصونیت الهی دارد.
وقتی كه پیغمبر اكرم مكه را فتح كرد، فتح بسیار ساده و بسیار پیروزمندانه ای و بدون
خونریزی، و مكه را احتلال
[2]كرد و مكه در اختیار مسلمین قرار گرفت، این فكر در میان مردم
عرب پیدا شد كه معلوم می شود خدای كعبه به این كار راضی است، و الاّ اگر خدای كعبه به این كار
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 807
راضی نمی بود، بر سر پیغمبر و اصحاب او همان می آمد كه بر سر ابرهه آمد. این بود كه بعد از فتح
مكه و پس از آنكه مكه به دست پیغمبر و اصحاب او سقوط كرد و در اختیار مسلمین قرار گرفت،
هم مركز و پایتخت عربستان در اختیارشان قرار گرفت و هم اینكه از جنبه معنوی اثر فوق العاده ای
گذاشت. و لهذا قرآن ایمان و انفاق و جهاد كسانی را كه قبل از فتح ایمان آوردند و انفاق كردند و
جهاد كردند با ایمان و انفاق و جهاد كسانی كه بعد از فتح آمدند یكسان نمی داند، چون آن در حال
ضعف مسلمین بود و این در حالی بود كه همه فهمیدند مسلمینْ دیگر پیروز می شوند و این اعتقاد
پیدا شد كه اینها نیروی شكست ناپذیرند. در آن آیه می فرماید:
لا یَسْتَوِی مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ
اَلْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ اَلَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا [3]. آنهایی كه قبل از فتح، در راه
خدا مال و جان صرف كردند و آنهایی كه بعد از فتح مال و جان دادند نمی توانند یكسان باشند
چون اینها وقتی آمدند كه دیگر از علائم آشكار شد كه مسلمین نیروی شكست ناپذیرند.
بعد از فتح مكه، دیگر مسئله ایمان و اسلام فردی تقریبا تبدیل شد به ایمان و اسلام فوجی؛
یعنی قبل از آن یك یكْ افراد مسلمان می شدند، بعد از آن گروه گروه و قبیله قبیله مسلمان
می شدند و بعد از فتح مكه بود كه دیگر جزیره العرب یكسره در اختیار مسلمین قرار گرفت.