خانواده ابتدایی­ترین و مهمترین نهاد جامعه بشری محسوب می­شود و نقش بسیاری در فرایندهای اجتماعی و بهداشت روانی فرد و جامعه ایفا می­كند. نقش خانواده در فرهنگ ایرانی بسیار برجسته بوده تا جایی كه به درستی می­توان خانواده را مهمترین ركن جامعه ایرانی دانست.

نهاد خانواده در سطح جهانی تحت تاثیر تحولات اجتماعی دهه­های گذشته با تغییرات، چالشها، مسایل و نیازهای جدید و متنوع شدن نظامهای خانواده مواجه شده است. پاره­ای از این تحولات موجب تزلزل و ناپایداری موقعیت خانواده شده است، كاهش سطح تمایل ازدواج، افزایش آمار جدایی و طلاق و شكل­گیری روابط نابسامان از جمله آثار آسیب­دیدگی خانواده جوامع امروزی است.
واقعیات موجود و پیامدهای گوناگون آن باعث شد كه موضوع خانواده جزء اولویتهای كاری بسیاری از پژوهشگران، نظریه­پردازان حوزه­های مختلف علمی قرار گیرد و هر كدام نقشی سازنده در تحكیم و بقای نظام خانواده ایفا كنند ظهور مراكز پژوهشی خانواده در جهان، جلوه­ای از این تلاشهاست.
در این راستا پژوهشكدة خانواده نخستین بار در ایران تاسیس شد تا با ساماندهی مطالعات گوناگون در زمینه خانواده و انجام تحقیقات نظام­مند به تدوین راهبردهای مناسب برای حل معضلات، توانبخشی و پیشنهاد نظامهای نوین خانوادگی متناسب با نیاز و فرهنگ ایرانی بپردازد.
پژوهشكدة خانواده با رویكردی فراگیر و میان رشته­ای، و با هدف هدایت و متمركز نمودن تحقیقات و جلب توجه محققان و حمایت از تحقیقات در زمینه­های مختلف مسایل خانواده در اواخر سال 1380 تاسیس شد. این پژوهشكده همگام با رویكرد جدید تحقیقات علمی در خصوص تاكید بر همكاریها و تحقیقات بین رشته­ای، با مشاركت و همكاری متخصصان رشته­های مختلف مرتبط با خانواده، یعنی روانشناسی، روانپزشكی, مشاوره، مددكاری اجتماعی، جامعه­شناسی، تاریخ، مردم­شناسی، تعلیم و تربیت، حقوق، بهداشت خانواده، ژنتیك و ... فعالیت می­كند.