ولایت فقیه، جایگاه مهندسى نظام و حفظ خط و جهت نظام و جلوگیرى از انحراف به چپ و راست است؛ این اساسى‏ترين و محورى‏ترين مفهوم و معناى ولایت فقیه است. بنابراین ولایت‏فقیه نه یك امر نمادین و تشریفاتى محض و احیاناً نصیحت‏كننده است- آن‏طورى كه بعضى از اول انقلاب این را مى‏خواستند و ترویج مى‏كردند- نه نقش حاكمیت اجرایى در اركان حكومت دارد؛ چون كشور مسئولان اجرایى، قضایى و تقنینى دارد و همه باید براساس مسئولیت خود كارهایشان را انجام دهند و پاسخگوى مسئولیت‏هاى خود باشند. نقش ولایت‏فقیه این است كه در این مجموعه پیچیده و در هم تنیده تلاش‏هاى گوناگون نباید حركت نظام، انحراف از هدف‏ها و ارزش‏ها باشد؛ نباید به چپ و راست انحراف پیدا شود. پاسدارى و دیده‏بانى حركت كلى نظام به سمت هدف‏هاى آرمانى و عالى‏اش، مهم‏ترین و اساسى‏ترین نقش ولایت‏فقیه است. امام بزرگوار این نقش را از متن فقه سیاسى اسلام و از متن دیدن فهمید و استنباط كرد؛ همچنان‏كه در طول تاریخ شیعه و تاریخ فقه شیعى در تمام ادوار، فقهاى‏ما این را از دین فهمیدند و شناختند و به آن اذعان كردند. البته فقها براى تحقق آن فرصت پیدا نكردند اما این را جزو مسلّمات فقه اسلام شناختند و دانستند و همین‏طور هم هست. این مسئولیت بسیار حسّاس و مهم، به نوبه خود، هم از معیارها و ضابطه‏هاى‏دینى و هم از رأى و خواست مردم بهره مى‏برد؛ یعنى ضابطه‏هاى رهبرى و ولایت‏فقیه، طبق مكتب سیاسى امام بزرگوار ما، در نظام جمهورى اسلامى، اساس حركت در پایبندى به مبانى است. آن چیزى كه به‏عنوان مبدأ مشروعیت این نظام محسوب مى‏شود، یعنى ولایت الهى كه‏ منتقل مى‏شود به فقیه، مشروط است به پایبندى‏بر احكام الهى. آن كسى كه در رتبه رهبرى نشسته است، اگر نسبت به آرمان‏هاى‏اسلامى، نسبت به قوانین اسلامى از لحاظ نظرى یا عملى، بى‏قید شود، از مشروعیت مى‏افتد و دیگر اطاعت او بر كسى واجب نیست، بلكه جایز نیست. این، در خود قانون اساسى، یعنى در خود سند اصلى انقلاب، ثبت شده است. (14/3/85)