علی رافعی، شاگرد علامه محمدتقی جعفری است و قریب به 25 سال در درگاه این حكیم متأله تلمذ كرده بود، وی كه هم ‌اكنون عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب است، در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه باشگاه خبری فارس«توانا» در مورد ابعاد فلسفی علامه محمد تقی جعفری اظهار داشت: یكی از ابعاد وجودی علامه جعفری بعد فلسفی بود علامه دارای شخصیت‌های گوناگونی بود.

وی افزود: دانشمندان و فیلسوفان غربی مانند «برتراند راسل»، علامه را فیلسوف شرق دانسته و علامه جعفری نیز فلسفه را برای فلسفه قبول نداشتند؛ فلسفه را یكی از ابزار برای انسان‌شناسی می‌دانستند كه به نیاز‌های عقلانی انسان پاسخ می‌دهد و برای پاسخ به این نیاز‌ها لاجرم باید فلسفه خوانده شود، به این ترتیب فلسفه ابزاری است برای رسیدن انسان به انسان كامل و انسان كامل كسی است كه علاوه بر رشد دل از نظر عقلی نیز رشد كرده باشد.

علامه جعفری از طلبه‌های نجف پیگیر مسائل فلسفی غرب بود

علامه جعفری یكی از نادر افرادی در حوزه علمیه نجف بود كه در زمان تحصیل، مطالعه در فلسفه غرب را آغاز كرده‌ بودند و در خاطراتی نقل كرده است كه «زمانی كه در نجف مشغول تحصیل بودم، مقداری از پول شهریه‌ام را برای تهیه كتابی فلسفی غربی تازه منتشر شده كنار می‌گذاشتم و از كتابفروشی معروفی، مخفیانه كه كسی نفهمد كتاب را خریده و در زیر عبا پنهان می‌كردم تا طلبه‌های دیگر متوجه نشوند ـ چرا كه فضای حوزه علمیه نجف به گو‌نه‌ای بود كسی متوجه می‌شد كه كتاب فلسفی غربی‌ها را می‌خواندم نظر‌ها نسبت به من بر‌می‌گشت ـ و كتاب را بعد از اینكه طلاب به خواب می‌رفتند مطالعه می‌كردم براثر این كار پولم تمام شد و خجالت كشیدم به آیت‌الله خویی بگویم پولم تمام شد و سه روز بدون غذا ماندم تا كه بر اثر گرسنگی در حجره‌ام ضعف كردم و به صورت نیمه بیهوش افتادم تا اینكه آیت‌الله خویی خودشان به حجره‌ام تشریف آورد و مرا در حالت ضعف دید متوجه شد كه من غذا نخوردم و خود آبگوشتی بار گذاشته بود برای من آورد و علت را خدمت آیت‌الله گفتم، پولی اضافه برای تهیه كتاب در اختیارم گذاشتند تا كتاب مورد نظر را تهیه كنم».

علامه جعفری با 140 دانشمند غربی گفت‌وگو داشت

علامه جعفری در آن سال‌ها متوجه شدند كه باید از فلسفه غرب آگاه بود و در پی پاسخ به تفكرات غربی برآمد و در زمان كوتاهی وی به عنوان فیلسوف غرب مطرح شدند كه جوابگو فلسفه غرب بودند و دانشمندان بزرگی به ایران می‌آمدند و با وی مصاحبه‌های داشتند كه من در بسیاری از این مصاحبه‌ها حضور داشتم و كتابی به نام «تكاپوی اندیشه» نوشتم در این كتاب نام بیش از 140 دانشمند بزرگ دنیا را ذكر كردم كه به ایران آمدند تا درباره مسائل مختلف علوم انسانی شامل مسائل حقوقی، فلسفه‌ها، فرهنگ‌ها و ادیان با علامه گفت‌وگو كنند؛ حتی مكاتبات راسل و علامه جعفری را نیز در كتاب آوردم كه تصویر خوبی است برای اینكه ابعاد مختلف دید‌گاه‌های وی در برابر فلسفه غرب مشاهده شود.

رافعی با بیان اینكه علامه جعفری بنیان‌گذار حقیقی علم انسان‌شناسی در ایران است، خاطرنشان كرد: تمام علوم انسانی برای بعد انسان‌شناسی است چه در تفسیر فلسفه، شرح مثنوی، علامه و در كتا‌ب‌های خود محور انسان را «حیات معقول» می‌داند و از فلسفه برای تفسیر حیات معقول استفاده كرده است و می‌توان گفت علامه در این زمینه پیشكسوت و منحصر به فرد است.

وی در پاسخ به این پرسش كه راسل به عنوان فیلسوف ملحد در جواب دانشجویش كه گفته بود درصورتی قیامت صحت داشته باشد چه پاسخی به خداوند خواهد داد، اظهار داشت: خدمت خداوند عرض خواهم كرد كه چرا براهین عقلی بیشتری نیافریدی تا اقناع شوم.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش كه آیا اینكه نظرات علامه جعفری بر افكار راسل تاثیر گذاشته است، تصریح كرد: علامه جعفری گفته بود در آخرین نامه راسل را به گونه‌ای در بن‌بست می‌گذارم دیگر جوابی ندهد و حقیتاً هم همین شد و راسل جوابی نداد.

علامه جعفری از عاشقان حضرت امام (ره) بود

علامه جعفری از عاشقان حضرت امام بوده است و با استاد مطهری نیز ارتباط قوی داشت و در همه تحصن‌های زمان شاه در دانشگاه تهران همراه شهید بهشتی و شهید مطهری حضور داشت. بعد از انقلاب زمانی كه حضرت امام در مدرسه علوی زندگی می‌كرد، شهید مطهری با علامه جعفری تلفنی تماس گرفت و من به صورت مداوم در خدمت علامه جعفری حضور داشتم گوشی را برداشتم و برای اینكه استاد مطهری بود گوشی را خدمت علامه دادم و استاد مطهری گفت: امام دوست دارند شما را به عنوان نخستین رئیس قوه قضاییه معرفی كنند؛ كه علامه به روحیات خود آگاه‌تر بود، معتقد بودند كه در حوزه تعلیم و تربیت موفق‌تر خواهند بود تا در حوزه قضاوت، نه اینكه علامه مخالف شركت در روند اجرایی بودند بلكه معتقد بودند هر شخصی توانی دارد و علامه توان خود را در مسائل تربیت استاد و دانشجو می‌دیدند، بعدازظهر به اتفاق علامه خدمت حضرت امام رسیدیم كه این دیدار مانند دیدار عاشق و معشوق بود. علامه این مسئله را خدمت حضرت امام گفت حضرت امام فرمودند: «آنچه شما بگویید مورد تایید بنده است».

وی خاطره‌ دیگری از رابطه حضرت امام (ره) با علامه جعفری ذكر كرد و گفت: روزی در جماران خدمت حضرت امام رسیدند كه مردم شعار دادند «سلام بر خمینی، درود بر جعفری» كه علامه جعفری مردم را توصیه كردند كه بگویند «سلام بر خمینی، درود بر خمینی» و استدلال علامه این بود كه بركت حركت امام بود كه عامه مردم علامه جعفری را شناختند و قبل از انقلاب فقط در میان اهل علم شناخته شده بودند.

امام خمینی (ره) از علاقه‌مندان تفسیر مثنوی معنوی علامه بودند

علامه جعفری بعد از انقلاب مثنوی معنوی مولوی را تفسیر می‌كرد كه بعضی از خانواده گفتند زمانی كه تفسیر معنوی از سیما پخش می‌شود در كانال دیگر فیلم سینمایی پخش می‌شود و افراد خانواده به دلیل اینكه متوجه سخن شما نمی‌شوند، می‌خواهند فیلم سینمایی ببینند و ما می‌خواهیم تفسیر را نگاه كنیم كه علامه جعفری با رئیس سازمان وقت صدا و سیما صحبت كرد و محمد هاشمی توضیح داد كه به علت اینكه صدا و سیما متعلق به عموم مردم جامعه است، باید سلایق تمام مردم را در نظر گرفت، علاوه بر اینكه در یك شبكه برنامه جدی و آموزشی پخش می‌كنیم باید در شبكه دیگر برای عموم مردم برنامه مفرح بگذاریم و علامه چند جلسه در برنامه شركت نكرد كه داماد امام خمینی (ره) نقل می‌كند كه امام (ره) زمان پخش تفسیر مثنوی معنوی مقید بودند كه برنامه را ببینند و از آمدن نوه‌ها به اتاقی كه تفسیر را می‌دیدند جلوگیری می كردند.

حضرت امام علت اینكه برنامه تفسیر پخش نمی‌شود را جویا شدند و به نوعی مسئله را حل كردند و همین تفسیر موجب شد عده‌ای از علمای مشهد خدمت امام نامه‌ای نوشتند كه چرا مثنوی معنوی از صدا و سیما پخش می‌شود و امام نامه را برای علامه جعفری فرستادند تا علامه مشاهده كند و ضمناً توصیه كردند هر برنامه‌ای مخالف خود را دارد و علامه تحت تاثیر مخالفان قرار نگیرد. علامه هم در زمان ریاست‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای و هم در زمان رهبری ایشان، هر هفته یا هر 15 روز یكبار با مقام معظم رهبری جلسات خصوصی داشتند.

در مورد جدل علمی علامه جعفری با عبدالكریم سروش :

زمانی كه عبدالكریم سروش در شورای انقلاب فرهنگی بودند، صبح زود نزد علامه جعفری مكاسب می‌خواند و تا آن زمان مشكلی نبود تا اینكه سروش كتاب «قبض و بسط تئوریك شریعت» را نوشت؛ علامه نگران شد و سروش را خواست كه چرا این مطلب را بیان می‌كنید و درس با او را تعطیل كرد تا یكسال قبل از فوت‌شان!

بنا بود برای پاسداشت خدمات علامه بزرگداشتی گرفته شود و خیلی با این مسئله مخالف بودند و خودشان در سخنرانی اعلام كردند كه ما اگر كاری كردیم، طلبگی و لطف خداوند بود كه قبل از بزرگداشت، سروش نزد علامه آمد و از ایشان خواست كه علیه نظام موضع‌گیری منفی داشته باشد ـ چرا كه در آن زمان آیت‌الله منتظری به خاطر هتك حرمت ولی فقیه مورد اعتراض مردم قرار گرفته بود و نظام برای حفظ جان وی، در منزل از وی محافظت می‌كرد ـ كه علامه نپذبرفت و بعد از اینكه این ملاقات و درخواست‌های این فرد، رسانه‌ای شد، سروش این ملاقات را تكذیب كرد و به علامه توهین‌هایی را روا داشت.

منبع : www.ostad-jafari.com