در
بازدید : 77116      تاریخ درج : 1390/3/25
 

از بررسی دوران تحصیلی ایشان مقام و موقعیت علمی ایشان به دست می آید. همان طوری كه قبلا خاطر نشان شد، ایشان می فرمود:

«از سنین چهارده سالگی ما شروع به تدریس كردیم و هر كتابی را می خواندیم تدریس می كردیم.

وقتی بود كه در تمام مدارس قم تدریس داشتیم و روزی چهارده درس و مباحثه اداره می كردیم و تسلط ما بر كتابهای درسی این چنین بود كه برای عده ای رسائل می گفتیم و اگر دقت نظر بعضی نبود ما درس را بی مطالعه می گفتیم، این قدر حضور ذهن داشتیم و مسلط بودیم، ولی دقت نظر آقایانی ما را وادار به مطالعه می كرد.»

می فرمودند:

«از همان اوائل هر چه را می خواندیم تدریس می كردیم، مثلاً زمانی كه آقای مطهری و دیگران پیش ما درس می خواندند خیلی سال است.

قبلش نیز ما تدریس داشتیم. مجموعاً هفتاد سال تدریس داشتیم. به آقای مطهری و منتظری و صدر (امام موسی صدر) رسائل درس می دادیم و آقایانی از حوزه، قدری قوانین پیش ما خواندند. »

آقای كاشانی می گوید:

پرسیدم تدریس فقه و اصول شما پنجاه سال بوده ؟

فرمود: «حسابش را نكرده ام» ، این سؤال را در وقتی از ایشان داشتم كه سن مبارك ایشان هشتاد و نه سال بود و آقا از سنین چهارده سالگی تدریس داشتند و قریب به بیست سالگی درس مرحوم آیت الله العظمی مؤسس می رفتند، تحقیقاً بیش از پنجاه سال فقه و اصول فرمودند و با ادبیات می شود هفتاد سال تدریس.

یكی از ارادتمندان آقا نقل میكند:

«در این سالهای اخیر كه توفیق تشرف به محضرشان و درس خارج فقه ایشان را داشتم، مجلس درس ایشان آغاز و انجام آن به این صورت بود، كه یكی از آقایان فرعی را می خواند یا حدیثی از امامان شیعه قرائت می كرد. ایشان در همان مجلس قدری فكر می كرد، و بحث را شروع می فرمود و همه شقوق و جوانب آن فرع را بیان می كرد، كه باعث اعجاب دوستان اهل فضل می شد، بدون مراجعه به كتاب و مطالعه قبلی. در بحث قضا كه مدتی در محضرشان بودم. آقایان حدیثی را از وسائل الشیعه شیخ حر عاملی می خواندند.

ایشان روی آن فكر می كرد و روز دیگر عنوان می فرمود و در اطرافش به تحقیق می پرداخت و گویا دروس خارج قبلی ایشان هم به این صورت بوده است از قراری كه بعضی از شاگردان دوره های قبل ایشان می گفتند. »[i] - [ii]

 

 



[i] - كتاب نردبان آسمان

[ii] - www.tebyan.net

کليه حقوق برای پايگاه شهید مطهری محفوظ است