فخر المحققین، پسر علامه حلّى

•        زندگی نامه اجمالی

در 682 متولد شده و در سال 771 درگذشته است. علامه حلّى در مقدمه تذكرة الفقهاءو در مقدمه كتاب قواعداز فرزندش به تجلیل یاد كرده است و در آخرقواعدآرزو كرده كه پسر بعد از پدر كارهاى ناتمام او را تمام كند. فخرالمحققین كتابى دارد به نام ایضاح الفوائد فى شرح مشكلات القواعد. آراء فخر المحققین در كتاب ایضاح در كتب فقهیه مورد توجه است.  [1]

•       آثار و تالیفات

شیخ ابوالقاسم جعفربن حسن بن یحیى بن سعید حلى ، معروف به (( محقق )) . صاحب كتابهاى زیاد در فقه از آن جمله : شرایع ، معارج ، معتبر ، المختصر النافع و غیره است . محقق حلى با یك واسطه شاگرد ابن زهره و ابن ادریس حلى سابق الذكر است . در (( الكنى والالقاب )) ذیل احوال (( ابن نما )) مى نویسد .

(( محقق كركى در وصف محقق حلى گفته است : اعلم اساتید (( محقق )) در فقه اهل بیت محمد بن نماى حلى واجل اساتید او ابن ادریس حلى است )) .

ظاهرا مقصود محقق كركى این است كه اجل اساتید (( ابن نما )) ابن ادریس است . زیرا ابن ادریس در 598 در گذشته است و محقق در 676 در گذشته است . قطعا محقق حوزه درس ابن ادریس را درك نكرده است . در (( ریحانة الادب )) مى نویسد :

(( محقق حلى شاگرد جد و پدر خودش و سید فخاربن معد موسوى و ابن زهره بوده است )) .

این نیز اشتباه است ، زیرا محقق ، ابن زهره را كه در 585 در گذشته است درك نكرده است . بعید نیست كه پدر محقق شاگرد ابن زهره بوده است . او استاد علامه حلى است كه بعدا خواهد آمد .

در فقه كسى را بر او مقدم نمى شمارند . در اصطلاح فقها ، هرگاه (( محقق )) به طور مطلق گفته شود مقصود همین شخص بزرگوار است . فیلسوف و ریاضى دان بزرگ خواجه نصیر الدین طوسى با او در حله ملاقات كرده و در جلسه درس فقهش حضور یافته است . كتابهاى (( محقق )) مخصوصا كتاب (( شرایع )) در ميان طلاب يك كتاب درسى بوده و هست و فقهاء زيادى كتب محقق را شرح كرده يا حاشيه بر آنها نوشته اند . [2]