در این مراسم که با حضور خانواده آن شهید بزرگوار، دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و بنیاد مطهری، دکتر محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر مرتضی تمدن، استاندار تهران، دکتر شریعتمداری، مقامات کشوری، اساتید، پژوهشگران و صاحب نظران برگزار شد، دکتر محمدجواد ادبی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر حسینی، دکتر لاریجانی، دکتر مهدی محقق و حجت الاسلام والمسلمین محمد مطهری به ایراد سخنرانی پرداختند.

 ابتدای این مراسم حجت الاسلام دکتر ادبی، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ضمن خیرمقدم به مدعوین گفت: انجمن در دوره جدید فعالیت خود بنا دارد تا بیشتر به شخصیت ها و مفاخری که نقش موثر و بیشتری در فضای انقلاب اسلامی و تأثیرگذاری فرهنگی در آن داشته اند، توجه کرده و از آنها تجلیل و قدردانی به عمل آورد، لذا در این راستا چه شخصیتی ارجمندتر از استاد شهید مطهری است.

 وی ادامه داد: حکایت استاد شهید مرتضی مطهری، حکایت معلمی است که در فضای زیستن خود، زیستن آگاهانه و یقین هوشیارانه و نعمت بیداری را متجلی کرد.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با اشاره به اینکه شهید مطهری به همان اندازه که به امام راحل و بنیانگذار عظیم الشان انقلاب اسلامی نزدیک و قرین بود، اظهار داشت: مطهری در عین حال مملو از دغدغه فرهنگی برای مردم، جوانان و آینده انقلاب بود.

دکتر سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی در نشست علمی «مفاخر ایران و اسلام در اندیشه های فرزانه شهید آیت الله مرتضی مطهری (ره)» با اشاره به این که بزرگان و مشاهیر، هویت و میراث فرهنگی ما هستند، گفت: گرامی داشتن مفاخر ایران به معنای گرامی داشتن مفاخر اسلام است.

دکتر حسینی یادآور شد ما کشوری با پیشینه درخشان هستیم که استاد مطهری در کتاب «خدمات مقابل اسلام و ایران» به این موضوع پرداخته اند، این در حالی بود که برخی معتقد بودند با ورود اسلام وقفه ایجاد شده است.

 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: ما با توجه به سابقه فرهنگی کشورمان باید توجه بیشتری به فرهنگ داشته باشیم. امروزه نیز 39 درصد از کتاب هایی که در کشورهای اسلامی منتشر می شود، متعلق به ایران است.

دکتر حسینی اظهار داشت: مطهری کتاب را برای تفنن نمی نوشت بلکه او برای پاسخگویی به پرسش های جامعه و شبهات مردم کتاب می نوشت. بر همین اساس بود که او حوزه را رها کرد، به دانشگاه آمد تا پاسخگوی پرسش های جوانان باشد.

 حسینی در پایان عنوان کرد: با گذشت سال های بسیار از چاپ تألیفات استاد مطهری باز هم کتاب های ایشان برای همگان به خصوص نسل جوان بسیار مفید است. از این رو مقرر شده تا مجموعه کتاب های استاد برای تمام کتابخانه های کشور ارسال شود.

دکتر علی لاریحانی در این همایش ابعاد مختلف زندگی و آثار این چهره ماندگار فرهنگی را تشریح کرد.

رییس مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به برگزاری چنین همایش هایی در سال های گذشته تاکید کرد: استمرار این حرکت فرهنگی نشانه ماندگاری افکار و مختصات فکری این شهید ربزگوار است.

وی با تاکید بر این موضوع که ایران در دوره های مختلف تاریخی شاهد حضور علمی اندیشمندان متعددی بوده، خاطرنشان کرد: ما در قرن معاصر هم شاهد درخشش فرهنگی اندیشورانی چون علامه طباطبایی بودیم اما در مورد شهید مطهری باید گفت با پدیده جدید ماندگاری و فراگیری افکار این شخصیت فرزانه مواجه هستیم.

وی افزود: در گذشته جامعه ما شاهد حضور دو گروه علمای فرهیخته و توده مردم بود. مردم عادی چون تتبع کافی نداشتند، از علما تقلید می کردند اما بعد از مشروطه و آشنایی برخی از مردم با تحولات علمی و اجتماعی غرب و تاسیس دانشگاه یک قشر جدید فرهنگی پدید آمد که اهل تتبع بودند و در یک رشته جدید تخصص داشتند اما ورودی به علوم دینی نداشتند.

لاریجانی با تاکید بر این موضوع که از ویژگی های مهم شهید مطهری آشنایی و تعامل با این پدیده جدید بود، خاطرنشان کرد: درک این تحول اجتماعی و فرهنگی از جمله اقدامات تاثیرگذار این چهره برجسته بود و نگارش آثاری مانند «عدل الهی» و «انسان سرنوشت» و بسیاری از کتابهایی که ایشان با زبان ساده و بدون از تکلف و پیرایه های برای دفاع از دین نگاشته اند، نشاندهنده توجه استاد مطهری به نیاز دنیای جدید بوده است.

رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه علامه مطهری قائل به یک نوع تعامل فرهنگی با دنیای غیر اسلامی بود، گفت: همانطور که در کشور ما تحولات فکری و علمی در حوزه های علوم انسانی وجود دارد در کشورهای غربی نیز چنین رشدی قابل مشاهده است.

وی افزود: ارتباط با افکار و اندیشه های غیر اسلامی از سده های نخست اسلامی با ورود افکار یونانی در قالب آثار و نوشته هایی آغاز شد و مسلمانان ضمن هضم این اندیشه های نو و بازپروری و بازسازی آن، قالب جدیدی از این افکار و اندیشه را ارائه کردند.

لاریجانی با اشاره به این که شهید مطهری نیز با افکار و آثار متفکران غربی آشنایی داشت ابراز کرد: ایشان آثار کانت و روسو را مطالعه می کردند و هیچگاه در برخورد و مواجه با چنین ایده هایی آن را بطور مطلق رد نمی کردند بلکه در برخی از جنبه ها مثل حق طبیعی که سابقه ای از آن در آثار و مضامین مذهبی و دینی وجود دارند این مفهوم را ناشی از فطرت می دانستند.

رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به نگاه غربیان به موضوع آزادی و نقش امنیت اجتماعی به عنوان چارچوب تهدید کننده این مفهوم ابراز داشت: توجه شهید مطهری به آزادی مبتنی بر این است که انسان ها دارای استعدادهای مختلفی هستند که هر کدام از این استعدادها باید انسان را به سعادت و کمال رهنمون کند و آزادی تا آنجایی مطلوب است که مخل رشد استعدادهای آدمی نباشد.

وی تاکید کرد: شهید مطهری معتقد به یک تعامل سازنده و کمال یافته با سایر افکار بود و در آثار فلسفی خود وقتی از کانت صحبت می کرد، ضمن ارج گذاشتن به این اندیشمند غربی، اشکالات فکری او را متذکر می شد.

لاریجانی اعتقاد راسخ داشتن به آزادی فکر را یکی دیگر از ویژگی های شهید مطهری برشمرد و گفت: جامعه اسلامی در برخورد با افکار مختلف می تواند رشد کند حتی اگر آن افکار باطل باشد، پس نباید از اینکه افکار مختلف در جامعه مطرح باشد، هراسید.

رییس مجلس شورای اسلامی تنفر از فریبکاری در حوزه اندیشه را از دیگر وجوه بارز افکار استاد مطهری دانست و تاکید کرد: کسانی در جامعه بودند که فکر و اندیشه دینی را با زبان و ادبیاتی ارائه می کردند که با اصل آن متفاوت بود. ایشان با این روش مخالف بود و بسیاری از اعوجاجات در حوزه دینی را ناشی از همین فریبکاری می دانست.

وی با اشاره به برخورد شهید مطهری با گروه فرقان و برخی از روشنفکرانی که عرفای ایرانی مثل حافظ را مخالف دین قلمداد می کردند گفت: در این تردیدی نیست که ایشان در عین حالی که به آزادی فکر اعتقاد داشت اما از افکار دینی نیز دفاع می کرد و انتفاد ایشان به افکار مرحوم شریعتی از این باب بود که می گفت چرا افکار دینی با بسته بندی ای ارائه می شود که با محتوا تطابق ندارد.

لاریجانی جامعیت و شمول فکری استاد مطهری را در حوزه های مختلف دینی و فرهنگی از دیگر خصوصیات ایشان عنوان کرد و گفت: این شهید بزرگوار با تسلطی که به منابع دینی و علمی داشت، آثاری خلق کرد که با زبان ساده ای نگاشته شده بود و بسیاری از مردم ارتباط خوبی با آن برقرار کرده اند.

رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به بداخلاقی های سیاسی موجود در سطح جامعه چه در بعد داخلی و خارجی تاکید کرد که مشکلات فکری امروز که در برخی از جوامع مشاهده می شود ناشی از آشفتگی های روحی است و بسیاری از نزاع ها ریشه در مسایل نفسانی دارد اما شهید مطهری علاوه بر همه ویژگی های علمی از تواضع و لطافتی برخوردار بود که حکایت از سلامت فکری و روحی او داشت.

حجت الاسلام والمسلمین محمد مطهری، فرزند شهید مطهری به عنوان آخرین سخنران این مراسم گفت: قبل از شهادت استاد مطهری، در سال آخر حیات ایشان قرار بود برخی از شاگردان استاد برایشان مجلس بزرگداشتی برگزار کنند. شهادت استاد موجب شد تا بگوییم بزرگداشت ایشان قبل از اینکه در زمین برگزار شود، در آسمان برگزار شد.

 وی ضمن قدردانی از انجمن آثار و مفاخر ایران به سبب برگزاری چنین مراسمی، از همه استادان، فرهیختگان و علاقمندان به شهید مطهری که در این جلسه حضور یافتند، تشکر کرد.

 حجت الاسلام محمد مطهری گفت: صرفنظر از خدمتی که شهید مطهری به علم کرده است، ایشان به فرهیختگان نیز خدمت نموده اند که از چند جنبه قابل بررسی است. تعبیری در آثار ایشان وجود دارد که بر اساس آن اصرار دارند فضیلت تحصیل علم مختص درس های طلبگی و علوم اسلامی نیست، بلکه هرکسی در هر رشته ای که درس بخواند، چنین ثوابی دارد و این ثواب شامل چنین افرادی نیز می شود.

 وی افزود: ایشان از جنبه های مختلف به مفاخر توجه داشتند که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

 - اهتمام به معرفی مفاخر علمی که در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران آمده است.

 - دفاع از جایگاه واقعی مفاخر که در اثنای درس هایی که راجع به حافظ، حلاج و خیام دارند، ملاحظه شده است.

 - اهتمام به عرضه معارف اسلامی به عالمانی که در رشته های انسانی تخصص ندارند.

 - اهتمامی که ایشان در ارتباط با عالمان دیگر داشتند.

در پایان مراسم از نرم افزار «زندگینامه و آثار معلم شهید استاد مطهری رونمایی و لوح تقدیری آراسته به نشان زرین انجمن به خانواده استاد شهید مطهری (ره) اهدا شد.